SOSYAL BİLGİLER

COĞRAFYA
Eski çağ'dan günümüze coğrafya bilimi de,diğer bilim dalları gibi kapsam ve tanım olarak önemli değişimlere uğramıştır.Öyle ki Eski Çağ'da coğrafya biliminin temsilcileri daha çok,bir gezegen olarak dünyanın evren içindeki yeri ve özelliklerinin belirlenmesini amaç edinmişlerdi.

Yakın dönemde ise,birbirine benzer tanımlar yapılsa da,coğrafyanın amaç ve tanım olarak Eski Çağ'dan oldukça farklılık kazandığı görülür.Bu tanımların başlıcaları şöyle sıralanabilir:

• "Coğrafya,bütün çeşitlilikleriyle yeryüzüne bağlı olayları tanıtan,bunları açıklayan bilimdir."
• "Coğrafya,yeryüzünü inceler"
• "İnsanın içinde yaşadığı çevrenin doğal özelliklerini,insan-doğal çevre etkileşimini ve bu etkileşim sonucu insanın ortaya koyduğu beşeri ve ekonomik etkinlikleri kendi prensipleri çerçevesinde inceleyerek sonuçlarını açıklayan bilimdir"

Tüm bu tanımlardan hareketle coğrafya kısaca "İnsan ile onun yaşadığı mekan(çevre)arasındaki ilişkileri dağılış,karşılaştırma ve nedensellik ilkeleri doğrultusunda araştıran ve sonuçlar ortaya koyan bilim" şeklinde tanımlanabilir.

Coğrafya araştırmalarının temelinde insan(toplum)vardır.Coğrafya,insan topluluklarının yaşadıkları çevre ile ilişkilerini inceler.Bu araştırmalar sırasında ise insanı birey olarak değil de topluluk olarak düşünür.

Coğrafyada mekan,insanın yaşayışı ve faaliyetleri ile etkide bulunduğu veya etkilendiği yer olarak algılanılır. İnsanın çevresinin kapsamı, yaşadığı meskeninden kainata(evren) kadar genişletilebilir.

Coğrafyanın tanımında öne çıkan ana konularından bir diğeri de insan ile
içinde yaşadığı mekan(çevre)arasındaki etkileşimdir.Çünkü coğrafyanın asıl kaynağını oluşturan insan toplulukları ile yaşadıkları mekan ve onun özellikleri birbirini etkiler veya birbirinden etkilenir.İnsanlar doğal çevrede bulunan yeryüzü şekillerinden farklı biçimlerde yararlanır.

COĞRAFYA BİLİMİNİN SOSYAL BİLGİLER İÇİNDEKİ YERİ
Sosyal bilgiler müfredatlarının bir başka amacı; öğrencilere genel bir sosyal bilim kültürü kazandırmaktır.Coğrafya-toplum ilişkisi alt başlığında ayrıntılı olarak ele alındığı gibi,coğrafyanın bu sosyal bilim kültürüne önemli katkıları bulunmaktadır.

Coğrafi konulardan sağlanan bilgiler sayesinde çevre, toplum hayatı ve ekonomi gibi konularda çeşitli genellemelere ulaşmak mümkündür.Öğrenciler söz konusu genellemeleri çeşitli sorunları çözmede kullanabilmektedir.

Sonuç olarak;coğrafya,sosyal bilgiler içerisinde hem kapsam,hem de fonksiyonel olarak önemli bir yere sahiptir.

Coğrafyanın tanımını,ilkelerini,alt bilim dalları hakkında daha fazla bilgi edinmek için aşağıdaki videoya bakabilirsiniz.

Kaynak:Sosyal bilgilerin temelleri/Pegem Akademi/editör:Ali Sinan Bilgili